Yerba Mate dla początkujących

W specjalnym wydaniu Czajnikowego znajdziecie dużo przydatnych informacji o Yerba Mate w szczególności dla początkujących. 60 minut zawiera: czym jest Yerba Mate, historię i pochodzenie Yerba Mate, działanie Yerba Mate, rodzaje Yerba Mate dostępne na rynku, dobór akcesoriów do Yerba Mate (matero, bombilla), parzenie Yerba Mate i wiele innych.

Yerba mate można obecnie spotkać nie tylko w wielu markach ale również w wielu wersjach. Po za wiodącymi markami mate z różnych krajów Ameryki Południowej spotkać można marki mniej znane i mniejsze, niejednokrotnie opierających swą produkcję na bardzo ekologicznych i wręcz historycznych metodach uprawy.

Rodzaje yerba mate

Podstawowe rodzaje yerby, na które warto zwrócić uwagę to elaborada i despalada. Są to słowa stosowane niejednokrotnie zamiennie z sin palo i con palo. Oznacza to yerba mate zawierającą gałązki, lub ich pozbawioną. Zaletą obecności patyczków w suszu jest łatwość picia i mniejsza zawartość kofeiny. Yerby typu despalada zawierają nie więcej niż 10% łodyżek w suszu, elaborady natomiast zawierają nawet do 35% łodyżek.

Specjalnie dla osób początkujących są yerby typu suave co oznacza mate o mniejszej zawartości pyłu i kofeiny oraz o łagodniejszym smaku. Dla tych, którzy nie lubią dymnego posmaku, jakiego nabierają liście mate w czasie obróbki i suszenia ogniem, jest specjalna wersja sin humo czyli mate produkowana metodą bezdymną. Warto zwrócić uwagę na certyfikaty i symbole mówiące o tym, że mate pochodzi z ekologicznych upraw bez użycia chemicznych środków ochrony roślin. Spotkać możemy także specjalnie wyselekcjonowane odmiany mate, są także wersje długo leżakujące, rozdziela się mate uprawianą na plantacjach górskich i nizinnych.

Dla wybrednych jest sporo odmian aromatyzowanych najczęściej owocami (saborizada) lub z dodatkiem ziół (con hierbas) a niejednokrotnie ziół wspomagających odchudzanie (silueta). Są także yerby słodzone (dulce), oraz yerby palone o ciemnym kolorze listków i charakterystycznym posmaku kawy zbożowej.

Przygotowanie yerba mate

Yerba mate można przygotować na kilka sposobów. Najbardziej tradycyjny i najczęściej spotykany to yerba amargo czyli podana zwyczajnie z bombillą i zalana ciepłą wodą. Jest jednak też mate yerbeado czyli yerba zaparzona jak herbata w czajniczku i podana bez fusów. Można także mate zalać mlekiem, powstanie w ten sposób mate de leche, gdy zalejemy ją sokiem powstanie mate de ruso, nazwana tak na cześć rosyjskich imigrantów, którzy taką ją właśnie polubili. Można mate przygotować na zimno, nawet z lodem, otrzymamy wtedy terere. Warunek jest jeden, yerby nie można zalać wrzątkiem ponieważ oparzone liście obrażą się, jak mówili Indianie i nie wypuszczą z siebie nic dobrego.

Oryginalnie w Ameryce Południowej yerby sypie się dużo. Popularne są raczej mniejsze naczynia wypełnione suszem nawet w 3/4. W przypadku takich ilości niezbędne jest przechylenie matero, czyli naczynia, i strząśnięcie suszu aby utworzył skośny kopczyk. Wtedy na jego powierzchni umieszcza się bombille i dopiero zalewa wodą. W Europie przywykliśmy jednak do nieco mniejszych ilości suszu i tutaj nie musimy, już zwracać tak uwagi na ułożenie listków w naczyniu. Warto jedynie pamiętać by mate nie mieszać ponieważ susz samoistnie rozdziela się na warstwy w naczyniu, wzburzony zaś może zatykać dziurki w bombilli.

Akcesoria do yerba mate

Powszechną tradycją w krajach Ameryki Południowej jest noszenie przy sobie termosu wody i matero z yerbą. Nie ma problemu aby z takim zestawem pojawić się kinie czy muzeum, na ulicach miast zaś wprost roi się od różnorakich akcesoriów do tego narodowego napoju.

Co do akcesoriów to i tutaj warto zwrócić uwagę na kilka charakterystycznych cech jakie są pożądane przy rożnych typach mate. Bombilla czyli filtrująca rurka do picia wykonana może być z przeróżnych materiałów, od tworzyw sztucznych, przez bambus i różne metale aż po srebro. Obecne często są zdobione pierścienie przy ustniku mające za zadanie dodatkowo chłodzić napar. Sam element filtrujący może mieć różny kształt już to kulek, już to walców już to łyżek. Do mate drobniejszych polecane są bombille przypominające łyżeczki albo płaskie dyski umieszczone pionowo. Taka bombilla nazywana jest bomba i często służy do drobno mielonej mate w typie chimarrao.

Naczynie do yerby również ma różną postać w zależności od zastosowania. Najbardziej oryginalne i tradycyjne powinny być wykonane z drewna, a konkretnie z palo Santo czyli świętego pnia. To zielone drewno ma właściwości antybakteryjne co poprawia walory zdrowotne naparu oraz pomaga zachować czystość samego naczynia. Naczynie do mate nazywane jest matero lub mate i taka jest ich ogólna nazwa. Wykonane z tykwy nazywają się kalebasą. Nie jest to dokładnie rzecz ujmując tykwa lecz podobna roślina występująca w Ameryce Południowej a nosząca nazwę dzbaniwo kalebasowe. Do wykonania matero służy tutaj skorupa owocu. Takie naczynie musi przed pierwszym użyciem przejść kurado czyli szereg czynności mających na celu usunięcie resztek miąższu z owocu. Matero przystosowane do picia terere czyli mate na zimno nazywane jest guampa i wykonane bywa z roku lub kopyta wołu. Coraz większą popularnością cieszą się także matera ceramiczne, których zaletą jest przystępna cena i łatwość używania oraz czyszczenia. Osoby nie przywiązujące wagi do tradycji piją jednak swoją yerbę z czegokolwiek ponieważ posiadając najważniejszą bombillę można zaparzyć mate w szklance lub zwykłym kubku.