7 rad jak kupić najlepszą kawę

Wybór kawy tylko pozornie wydaje się błahostką. Poszukując tej idealnej dla nas, na każdym kroku spotkamy slogany: Najlepsza kawa, z najlepszych plantacji, najwyższa jakość! Jak się w tym wszystkim połapać, gdy z każdej strony przekonują nas o wyższości swoich produktów nad innymi? Ogromna ilość palarni i rodzajów kawy raczej nie zachęca do rzucenia się w wir eksperymentów i porównywania marek między sobą, tym bardziej, że często sami podcinamy sobie skrzydła mówieniem: “bo wiesz… ja nie jestem smakoszem, nie wyczuję różnicy”.

Poczucie zdezorientowania nie jest jednak wynikiem niewystarczającej wrażliwości sensorycznej, potrzebnej, by wyczuć różnice w kawie. Problemem jest to, że wiele osób nie potrafi samemu ocenić jakości ziarna lub nie ma świadomości, co w kawie uważamy za cechy pożądane, a czego należy się wystrzegać. W rzeczywistości wystarczy poznać kilka zasad, aby zakup kawy już nigdy nie stanowił problemu, a ilość błędnych wyborów została ograniczona do minimum.

Autorem tekstu jest Adam Laska, właściciel marki Kafar (kafar.info), który prowadzi szkolenia związane z przygotowywaniem kawy.

1. Podejście do kawy

Zanim wyruszymy na poszukiwania nowej, lepszej kawy, warto rozważyć, jaki jest nasz stosunek do tego naparu i czego od niego oczekujemy. Jeśli traktujemy go głównie jako źródło kofeiny, a każda kolejna porcja kawy jest bezrefleksyjnie wlewana w gardło, warto rozważyć większe zaangażowanie, aby wyrwać się z marazmu i sprawić, aby następna filiżanka kawy była nowym przeżyciem. Jest to jednak wybór indywidualny i każdy sam musi zdecydować, czy chce zainwestować więcej czasu i pieniędzy czy pozostać przy tanich, sprawdzonych rozwiązaniach.

2. Jaką markę wybrać?

Dużym problemem dla konsumentów kawy jest wybór odpowiedniej marki. Wynika to z tego, że producenci znanych brandów ukrywają przed nami kluczowe informacje na temat kawy, które sprawiłyby, że zamiast wybierania marki, moglibyśmy wybierać ziarno konkretnego pochodzenia. Zamiast konkretów na etykiecie znajdziemy mętne opowieści napisane przez grupy marketingowców i zapewnienia o najwyższej jakości. Z jednej strony takie podejście do klientów jest zrozumiałe i ma za zadanie uprościć sprzedaż kawy, a z drugiej zakrawa o ignorancję i lekceważący stosunek do odbiorcy produktu.

Wina leży również po stronie klientów, ponieważ wymagają oni stabilności smaku, który utożsamiają z marką mimo tego, że kawa jest produktem naturalnym i podlega stałym zmianom, również na poziomie smaku. Brak informacji o pochodzeniu ziarna, jego metodzie obróbki i występujących szczepów jest więc również wynikiem tego, że producenci brandów są zmuszeni do ciągłego komponowania blendów, aby każda partia wyprodukowanej kawy miała taki sam smak.

Kupując wino wielu z nas zwraca uwagę na kraj pochodzenia, szczep winorośli, rocznik, mając świadomość, że ma to ogromny wpływ na smak trunku. Dokładnie tak samo można potraktować kawę, a zamiast pić do końca życia taki sam napar, można sięgać po ziarna pochodzące z różnych stron świata i samemu doświadczyć tej różnorodności i zmienności. Nie warto więc wybierać paczki kawy, gdy na etykiecie nie ma informacji o plantacji, szczepie, metodzie obróbki i dacie palenia, bo kupimy jedynie markę, a jakość ziarna zawsze będzie niska.

3. Etykiety na kawach – jak należy je czytać?

Skoro na placu boju zostały nam jedynie te paczki, które mają szczegółowy opis na etykiecie, warto poświęcić chwilę uwagi temu, jak wykorzystać te informacje przy wyborze kawy. Aby nabrać pewności przy wybraniu kawy na podstawie etykiety, przyda się doświadczenie i dziesiątki wypitych kaw. Nie przepadam za stereotypowymi określeniami kawy, ale ponieważ jest to poradnik skierowany dla początkujących, musimy zakreślić pewne ramy. Na smak kawy ma wpływ bardzo dużo czynników, lecz w największej mierze wynika on z trzech: kraju pochodzenia, stopnia wypalenia i metody obróbki.

• Kraj pochodzenia – różnice w smaku w dużej mierze wynikają z innych warunków środowiska naturalnego charakterystycznych dla krajów, w których uprawiana jest kawa. Szczegółowa analiza smaków i aromatów kawy w zależności od pochodzenia jest tematem na osobny artykuł, a nawet książkę, jednak na samym początku wystarczy nam ogólne pojęcie tematu. Dla osób szukających w kawie owocowych doznań, krainą westchnień będzie centralna Afryka. Miłośnicy aromatów orzechów, czekolady i karmelu, powinni obrać kurs na kraje Ameryki Środkowej i Południowej.
• Stopień wypalenia – Chcąc cieszyć się prawdziwym smakiem kawy, bez dodatków aromatów popiołu i dymu, powinniśmy wybierać ziarno o niskim stopniu wypalenia. Ciemno palona kawa traci swój owocowy charakter i zaczyna nabierać ciężkich aromatów spalenizny, a w smaku gorycz dominuje nad naturalną słodyczą i kwasowością.
• Metoda obróbki – Pomimo dużej różnorodności technik obróbki kawy, osobom początkującym wystarczy zapamiętanie dwóch głównych oraz wynikających z nich różnic smaku. Kawy obrabiane z użyciem metody suchej (natural) charakteryzuje wysoka słodycz, duża gęstość naparów, a także bardzo intensywne aromaty owoców. Natomiast ziarna, w których zastosowano metodę mytą (washed), to wyższa kwasowość i czystość naparu.

4. Data palenia kawy

Jedno jest pewne: nie sposób kupić świeżej kawy w marketach i właśnie z tego powodów większość producentów ukrywa informację o dacie palenia ziaren. Proces dystrybucji kawy do sklepów oraz magazynowanie towaru powodują, że często zanim kawa dotrze do naszych rąk, mija wiele miesięcy. Data palenia powinna być kluczową informacją, decydującą o naszym wyborze. Jeżeli na etykiecie nie ma żadnych informacji o tym, kiedy dokładnie nastąpiło wypalenie kawy, lepiej będzie zrezygnować z zakupu takiej paczki. Kawa nie może być również zbyt świeża. Najlepsze efekty w naparze osiągniemy od 2 tygodni do 6 tygodni od jej wypalenia.

5. Wygląd ziaren

Chcąc szybko ocenić jakość ziarna, wystarczy spojrzeć na jego kolor oraz ocenić powierzchnię. Aby ukryć niską jakość kawy, ziarna wypalane są bardzo ciemno – w tym procesie pozbędziemy się wyczuwalnych w smaku defektów, ale stracimy również pozytywne cechy. Można zatem powiedzieć, że kolor będzie często świadczył o jakości. Tylko surowiec wysokiej jakości możemy wypalić jasno, ponieważ nie mamy nic do ukrycia, a dodatkowo nie stracimy aromatów i naturalnego owocowego smaku. Ziarno kawy musi być również suche! Oleista powierzchnia świadczy o zbyt długim wypalaniu kawy i powoduje bardzo szybkie wietrzenie.

6. Ile powinna kosztować kawa?

Szukając kaw wysokiej jakości, można kierować się również ceną. Pomimo tego, że każdy producent ma prawo narzucić swoją marżę i możemy jedynie liczyć na jego uczciwe podejście, można pokusić się o znalezienie pewnych ogólnych ram cenowych. Kupując kawę poniżej 50 zł za kilogram, nie możemy wymagać produktu wysokiej jakości. W tej grupie znajdziemy wszelkie rozwiązania budżetowe, mające na celu maksymalnie obniżyć cenę surowca. Mogą być to zatem kawy zbyt długi czas po zbiorze owoców, z dużą ilością defektów, z wielu miejsc pochodzenia.

Kolejna półka cenowa to od 50 do 100 złotych. W tym przedziale cenowym nie warto kupować kaw w marketach, ponieważ zakupy w lokalnych palarniach kawy pozwolą w tej samej cenie doświadczyć nieporównywalnie wyższej jakości. Jest to idealny przedział cenowy dla wszystkich lubiących kawę z dodatkiem mleka; pozwalający osiągnąć dobrą jakość bez nadmiernych inwestycji. Ostatnią grupą cenową jest: powyżej 100 złotych, w której powinni się odnaleźć zwolennicy czarnych naparów.

7. Gdzie warto kupić kawę?

Wybranie marketów jako miejsca kawowych zakupów niesie za sobą niesamowity atut w postaci dostępności i możliwości porównania produktów namacalnie. Niestety sposób dystrybucji zawsze powoduje nadmierne starzenie się kawy, a producenci wybierają łatwiejszą drogę sprzedaży, poprzez ukrywanie kluczowych opisów, pozwalających na identyfikacje produktu. Wysoką jakość usług zaserwują nam kraftowe palarnie kawy speciality, których oferty bez problemu znajdziemy za pośrednictwem specjalistycznych sklepów internetowych lub bez pośredników na ich własnych stronach.