Kopi luwak

Na wyspach Indonezji, Filipin, Wietnamu i Etiopii uprawiana kawa obrabiana jest w bardzo osobliwy sposób. Zjadane przez ssaka z gatunku wiwerowatych – łaskuna muzanga – owoce kawowca, przechodzą przez jego układ pokarmowy, by następnie zostać odzyskane z odchodów i od setek lat poruszać wyobraźnię ludzi na całym świecie. Mowa oczywiście o słynnej kopi luwak, jednej z najdroższych kaw na świecie.

Kopi luwak – historia najdroższej kawy świata

Historia kopi luwak rozpoczyna się pod koniec XVII wieku, gdy arabika po raz pierwszy została przeszmuglowana przez Holendrów z półwyspu arabskiego, by rozpocząć ekspansję na cały świat. Idealne warunki do zasadzenia pierwszych plantacji Holendrzy znaleźli na terenach dzisiejszej Indonezji, której wiele wysp w ówczesnych czasach wchodziło w skład Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Indonezja jest zatem pierwszym krajem poza Etiopią i Arabią, który zaczął uprawiać kawowce, co zostało oficjalnie odnotowane w powszechnej świadomości w 1711 roku, gdy do Europy dotarł pierwszy transport kawy wyhodowanej w nowym originie. Gdyby opowieść skończyła się w tym miejscu, pewnie mielibyśmy do czynienia ze standardową historią pierwszego lepszego kraju pochodzenia kawy. Gdyby, ponieważ w 1825 roku na tle religijno-klasowym doszło do wojny domowej, znanej dziś pod nazwą wojny Padri. Intensywność starć muzułmańskich Padri i reprezentujących wierzenia tubylcze Adatów zmusiły Holendrów do stanięcia po którejś stronie konfliktu. Postanowili wesprzeć lokalnych wodzów przeciw muzułmańskim bojówkom dążącym do wprowadzenia szariatu.

Spokój udało się przywrócić dopiero w 1837r. Chcąc zrekompensować sobie straty, Holendrzy wprowadzili Culturstelsel – prawo nakazujące obowiązkową pracę na terenach dostarczających towarów na eksport, a każda wioska musiała także oddawać jedną piątą upraw. Nakaz doprowadził do klęski głodu wśród tubylców oraz do próby poszukiwania pożywienia innymi możliwymi legalnymi drogami. Przyzwyczajone do kawy lokalne plemiona zauważyły użyteczność odzyskiwanych z odchodów łaskuna ziaren kawowca, po które wcześniej ich przedstawiciele nie musieli się schylać. Teraz jednak doświadczeni biedą rozpoczęli nową praktykę, którą po czasie, ze względu na smak uzyskiwanej kawy, docenili również sami Holendrzy.

Co oznacza nazwa kopi luwak?

Nazwa kopi luwak odnosi się do łaskuna, którego miejscowe ludy zwykły nazywać luwakiem. Natomiast słowo kopi, znaczy po prostu: kawa. Ponieważ pozyskiwanie odchodów zwierzęcia w naturze mocno ograniczało podaż, powszechną praktyką stało się hodowanie łaskunów w klatkach, co i tak podnosi roczną produkcję do zaledwie 300-400 kg. W 2014 roku cała światowa produkcja kopi luwak wyniosła zaledwie 137 kg, co przy ogromnym popycie drastycznie podnosi cenę kilograma kawy. Przetrzymywanie zwierząt w klatkach jest również głównym zarzutem przeciwników kopi luwak, zwracających uwagę na fatalne warunki hodowli oraz słabą kondycję łaskunów.

Autorem tekstu jest Adam Laska (właściciel marki KAFAR palarniakafar.pl)